بیماری دیستمپر سگ ها یا بیماری مخمصه (Canine Distemper) یک بیماری ویروسی عفونی است که سگها را تحت تأثیر قرار میدهد. این بیماری توسط ویروس دیستمپر که به خانوادهٔ پارامیکسوویروسها تعلق دارد، ایجاد میشود.
ویروس دیستمپر بر روی اعضای تنفسی، گوارشی، عصبی و اپی تلیال بافتی تأثیر میگذارد و علائم متنوعی از جمله افزایش دمای بدن، گرفتگی، سرفه، عطسه، اسهال، استفراغ، التهاب چشم، سردرد، نارسایی عصبی و نارسایی اعصاب مرکزی را ایجاد میکند.
دیستمپر یک بیماری بسیار خطرناک برای سگها است و میتواند به مرگ و میر منجر شود.
عفونت از طریق تماس مستقیم با سگهای آلوده یا تماس با مدفوع یا تنفس تودههای هوایی آلوده صورت میگیرد. برای جلوگیری از ابتلا به دیستمپر، سگها باید واکسینه شوند و رعایت بهداشت و اصول بهرهوری از سگها مورد توجه قرار گیرد.
در صورت مشاهده هرگونه علامتی از بیماری دیستمپر در سگ خود، بهتر است به سریعترین زمان ممکن به وترینر مراجعه کرده و تشخیص دقیق و درمان مناسب را از او دریافت نمایید.
اسپانسر مقاله دکتر زهرا مردانی
- دانش آموخته دانشگاه شیراز
- عضو نظام دامپزشکی استان فارس
- نویسنده کتب تخصصی و عمومی درمان حیوانات خانگی
- موسس و راه انداز سامانه مشاوره دامپزشکی دکتر حیوانات بصورت کشوری
انتقال بیماری دیستمپر سگ ها
عامل بیماری دیستمپر ویروسی است و از طریق قطرات ترشحات بینی و چشم دام به خارج منتشر میشود.
همچنین، بیماری دیستمپر در سگها به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق حیوانات ناقل و انتقال در محیط زیست انتشار مییابد.
انتقال مستقیم دیستمپر میتواند از طریق تماس مستقیم با سگهای آلوده و تماس با ترشحات آنها، از جمله ترشحات بینی و چشم، اتفاق بیفتد.
همچنین، انتقال غیرمستقیم ممکن است به وسیله حیوانات ناقل انجام شود که با سگهای آلوده در تماس باشند، مانند روابط جنسی، مشارکت در مسابقات و نمایشهای سگها، استفاده از ظروف غذا و آب مشترک و حمامهای عمومی برای سگها.
در نتیجه، در معرض خطر بیماری دیستمپر تمام سگها قرار دارند، از جمله سگهایی که واکسینه شدهاند. به منظور پیشگیری از ابتلا به دیستمپر، واکسیناسیون منظم و به موقع سگها از اهمیت بالایی برخوردار است.
همچنین، رعایت بهداشت و محدودیت تماس با سگهای آلوده و حفظ محیط زیست به عنوان اقدامات احترازی دیگر نیز توصیه میشود.
نشانه های بیماری دیستمپر سگ ها
بیماری دیستمپر در سگها نشانهها و علائم مختلفی را ایجاد میکند. در مراحل اولیه بیماری، میتوان نشانههای زیر را مشاهده کرد:
- افزایش درجه حرارت بدن: افزایش دمای بدن از نشانههای اولیه بیماری دیستمپر است و معمولاً همراه با تب است. درجه حرارت بدن به طور پیوسته بالا میروید.
- بی اشتهایی و افسردگی: سگ مبتلا به دیستمپر ممکن است کاهش شدید اشتها و افسردگی را تجربه کند. این علائم معمولاً در مراحل اولیه بیماری ظاهر میشوند.
- لوکوپنی: لوکوپنی یا کاهش تعداد گویچههای سفید خون از علائم مهم دیستمپر است. این موضوع میتواند باعث ضعف سیستم ایمنی سگ شود و او را در برابر عفونتها و بیماریهای دیگر حساستر کند.
- اسهال: در مراحل اولیه بیماری دیستمپر، سگ ممکن است دچار اسهال شود. این اسهال معمولاً به مدت چند روز ادامه دارد و در بعضی موارد میتواند بعد از پایان مرحله حاد بیماری بهبود یابد، اما در برخی موارد میتواند به مدت طولانیتر باقی بماند و به علت افتکاک و تخلیه مایعات بدن باعث ضعف شدید سگ شود.
لازم به ذکر است که علائم و شدت آنها ممکن است در هر سگی متفاوت باشد و به عواملی مانند وضعیت ایمنی سگ، واکسیناسیون، سن، وضعیت تغذیه و سلامت عمومی سگ بستگی داشته باشد. در صورت مشاهده هرگونه علامتی ناگوار در سگ، توصیه میشود به یک دامپزشک مراجعه کرده و مشکل را بررسی و درمان کنید.
مرحله حاد بیماری دیستمپر
مرحله حاد بیماری دیستمپر سگ ها شامل علائم و نشانههایی است که میتوان عبارتند از:
- مدفوع آبکی و بلغمی: مدفوع سگ در این مرحله ممکن است آبکی و بلغمی باشد و حاوی خون نیز باشد. این نشانهها نشان از التهاب و آسیب در روده و معده میدهند.
- کاهش سریع وزن بدن: به دلیل از بین رفتن آب بدن در این مرحله، سگ مبتلا به دیستمپر به سرعت وزن بدن خود را از دست میدهد. این میتواند نشانه از دچاری در تعادل آب و الکترولیتهای بدن باشد.
- پنومونی: در بعضی موارد، اگر اقدامات درمانی مناسب برای دیستمپر صورت نگیرد، میتواند عفونت ریهها یا پنومونی را به همراه داشته باشد.این عفونت ممکن است با عطسه و سرفه همراه باشد و ممکن است ترشحات چرکی و بلغمی را داشته باشد. تنفس سگ ممکن است سریع شده و در موارد بحرانی، تنفس سختی را تجربه کند.
- ناراحتیهای عصبی و تشنجات: در بعضی سگهای جوان، بیماری دیستمپر میتواند به ناراحتیهای عصبی و تشنجات منجر شود. در این صورت، سگ ممکن است تشنج داشته باشد که با سفت شدن دستها و پاها، باز و بسته شدن فکین و علائم دیگر همراه است.
به طور کلی، بیماری دیستمپر در سگها میتواند به شکلها و شدتهای مختلفی ظاهر شود و تجربه هر سگ ممکن است متفاوت باشد.
در صورت مشاهده هر گونه نشانهای از بیماری دیستمپر در سگ خود، توصیه میشود به یک دامپزشک مراجعه کرده و تشخیص و درمان صحیح را انجام دهید.
تشخیص بیماری دیستمپر
تشخیص بیماری دیستمپر سگ ها میتواند به گونههای مختلفی انجام شود. در برخی موارد، تشخیص بیماری میتواند براساس نشانهها و علائم بالینی باشد، اما برای تایید دقیقتر بیماری و تمایز آن از بیماریهای دیگر نیاز به آزمایشات تشخیصی دارید. بهعنوان مثال:
- تاریخچه بالینی: مطرح کردن تاریخچه بالینی سگ، از جمله علائم و نشانههای مشاهده شده، تغذیه، وضعیت واکسیناسیون، تماس با سگهای دیگر و سفرهای اخیر، میتواند به تشخیص بیماری دیستمپر کمک کند.
- آزمایشات خون: بررسی پارامترهای خونی مانند شمارش سلولهای سفید خون، شمارش پلاکت، آلبومین، آزمایش کبدی و غیره میتواند نشاندهنده وجود التهاب و تغییرات در سیستم ایمنی بدن باشد.
- آزمایش PCR: استفاده از تست PCR برای شناسایی ویروس دیستمپر در نمونههای بیولوژیکی مانند ادرار، مدفوع یا سایر ترشحات بدن سگها، میتواند تشخیص دیستمپر را تایید کند.
- آزمایش آنتیبادی: بررسی سطح آنتیبادی دیستمپر در سرم سگ میتواند نشان دهنده وجود واکسیناسیون قبلی یا عفونت فعلی با ویروس دیستمپر باشد.
در هر صورت، تشخیص دقیق بیماری دیستمپر نیازمند مشاوره و بررسی توسط یک دامپزشک و متخصص است. اگر مشکوک به ابتلا به بیماری دیستمپر هستید، بهتر است به صورت فوری به یک دامپزشک مراجعه کنید تا تشخیص و درمان صحیح را انجام دهید.
پیشگیری از بیماری دیستمپر
واکسیناسیون منظم سگها علاوه بر اهمیت حفاظت از سلامت آنها، به پیشگیری از بیماری دیستمپر نیز کمک میکند. برای پیشگیری از بیماری دیستمپر سگ ها میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- واکسیناسیون: سگها باید با واکسن ویروس زنده استاندارد شده دیستمپر واکسینه شوند. واکسیناسیون باید بهصورت منظم و براساس برنامه واکسیناسیون توصیه شده توسط دامپزشک انجام شود. واکسینه کردن تولهها در زمان مناسب بسیار مهم است.
- بررسی آزمایش خون: بررسی آزمایش خون سگهای واکسینه شده پس از گذشت یک ماه از تاریخ واکسیناسیون، میتواند نشاندهنده موفقیت واکسیناسیون و ایجاد ایمنی مطلوب در بدن سگ باشد. در صورتی که آزمایش خون میسر نباشد، تجدید واکسیناسیون در فاصله ۴ ماهه و واکسیناسیون سالانه پیشنهاد میشود.
- حفظ برنامه واکسیناسیون: برنامه واکسیناسیون سگها را باید رعایت کرد و واکسیناسیونهای سالیانه را فراموش نکرد. این کار به حفظ سلامت سگ و جلوگیری از ابتلا به بیماریهای قابل پیشگیری اهمیت میدهد.
در هر صورت، بهتر است با دامپزشک خود مشورت کنید تا برنامه واکسیناسیون مناسب برای سگتان را تنظیم کنید و از راهنماییهای او پیروی کنید.
درمان بیماری دیستمپر در سگ ها
درمان بیماری دیستمپر سگ ها معمولاً شامل ترکیبی از اقدامات پشتیبانی و داروهای ضد ویروسی است. درمان باید توسط دامپزشک بهعنوان یک تصمیم حرفهای بر اساس وضعیت هر سگ مشخص شود. درمان معمولاً شامل موارد زیر است:
- نگهداری در محیط گرم و خشک: سگهای بیمار باید در محیطی گرم و خشک نگهداری شوند تا بهبودی را تسهیل کند.
- تجویز سرم ضد بیماری: تزریق سرم ضد بیماری به میزان ۳ میلی لیتر برای هر کیلوگرم وزن زنده سگ، به عنوان یکی از اقدامات اصلی درمانی مورد استفاده قرار میگیرد.
- تزریق دکستروز ۵٪: استفاده از دکستروز ۵٪ به عنوان محلولی برای جبران آب از دست رفته در بدن سگ، میتواند مفید باشد.
- تجویز ویتامین B و سرم فیزیولوژی: مصرف ویتامین B و تزریق سرم فیزیولوژی بهعنوان پشتیبانی برای بهبود عمومی سگ مورد استفاده قرار میگیرد.
- تجویز شربت Furazolidon: شربت Furazolidon به عنوان درمان اسهال در بیماران مورد استفاده قرار میگیرد.
- تجویز آنتیبیوتیک و سولفامرازین: در صورت وجود عفونتهای ثانویه، تجویز آنتیبیوتیک همراه با سولفامرازین مورد نیاز است.
- تغذیه: تغذیه مناسب و فراهم کردن شیر و چای گرم برای تقویت سیستم ایمنی سگ میتواند مفید باشد.
- تجویز قطره چشمی: استفاده از قطرههای چشمی برای ضدعفونی چشمها و پاک کردن ترشحات چرکین اهمیت دارد.
در هر صورت، توصیه میشود با دامپزشک خود در مورد درمان مشکلات سلامت سگتان مشورت کنید و دستورالعملهای خاص برای سگ خود را دریافت کنید.